ทำไมสมองคุณถึง ‘พัง’ เมื่อมีงานล้นมือ! วิทยาศาสตร์เผยเหตุผลที่คุณทำอะไรไม่ได้เลย

เคยเป็นไหม? งานกองอยู่ตรงหน้า แต่สมองกลับ ‘ค้าง’ ไม่รู้จะเริ่มจากตรงไหน! แล้วคุณเคยเจอโมเมนต์แบบนี้ไหม? คิดงานไม่ออก แต่ดู TikTok ได้เป็นชั่วโมง! 

คุณนั่งอยู่ที่โต๊ะทำงาน เปิดคอมพิวเตอร์ขึ้นมา งานมากมายรอให้คุณจัดการ แต่แทนที่คุณจะเริ่มลงมือทำ คุณกลับนั่งนิ่งอยู่กับที่ สายตาจ้องมองหน้าจออย่างไร้จุดหมาย ความคิดวนเวียนไปมา สมองเหมือนถูกปิดสวิตช์ ไม่สามารถตัดสินใจได้ว่าจะเริ่มจากจุดไหนก่อนดี

ถ้านี่เป็นเรื่องที่คุณเผชิญอยู่ คุณไม่ได้ขี้เกียจ แต่สมองของคุณกำลังเล่นตลกกับคุณ! งานวิจัยล่าสุดเปิดเผยว่า “ความเครียด” เป็นตัวการสำคัญที่ทำให้สมองไม่สามารถจัดลำดับความสำคัญของงานได้ ส่งผลให้คุณรู้สึกเหมือนเป็น ‘หุ่นยนต์เสีย’ ที่คิดอะไรไม่ออกเลย!

ความเครียดกำลัง ‘แฮก’ สมองของคุณ!

เรื่องนี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่ความรู้สึก แต่มันคือกระบวนการที่เกิดขึ้นจริงในสมองของเรา นักประสาทวิทยาพบว่าเมื่อคุณเครียด สมองส่วนที่ควบคุมการตัดสินใจ Prefrontal Cortex (PFC) จะทำงานลดลง และนั่นส่งผลให้…

• คิดอะไรไม่ออก – สมองเข้าสู่โหมด ‘Overload’ และไม่สามารถเลือกได้ว่าสิ่งไหนควรทำก่อน
• ทำงานได้ช้ากว่าปกติ – แทนที่จะลุยงาน สมองกลับติดอยู่ในโหมด ‘วิเคราะห์มากเกินไป’ หรือที่เรียกว่า Overthinking
• เลือกทำแต่เรื่องง่าย ๆ – สมองจะหลีกเลี่ยงงานยากและหันไปทำสิ่งที่ให้รางวัลทันที เช่น เล่นโซเชียล ดูยูทูบ หรือจัดโต๊ะทำงานแทน!

ลองจินตนาการว่า สมองของคุณเป็นเหมือนคอมพิวเตอร์ที่ต้องเปิดโปรแกรมหลายอย่างพร้อมกัน เมื่อมีงานมากเกินไป สมองก็เหมือนเครื่องที่ถูกโหลดหนักจนค้างไปชั่วขณะ คุณอาจพยายามสั่งให้มันเริ่มทำงาน แต่กลับรู้สึกเหมือนมันตอบสนองช้า หรือบางครั้งก็ไม่ตอบสนองเลย!

สาเหตุที่ทำให้สมอง ‘ค้าง’ เมื่อมีงานเยอะ

1.ความเครียดทำให้สมองเข้าสู่โหมด ‘เอาตัวรอด’

เมื่อคุณเครียดมาก ๆ สมองจะเข้าสู่โหมด “Fight or Flight” หรือโหมดเอาตัวรอด ซึ่งมีต้นกำเนิดจากสมัยบรรพบุรุษของเรา เมื่อเจออันตราย สมองต้องเลือกว่าจะสู้หรือหนี พอมาในยุคปัจจุบัน ความเครียดจากงานและภาระหน้าที่ทำให้สมองตอบสนองในลักษณะเดียวกัน ทำให้ Prefrontal Cortex หรือสมองส่วนคิดวิเคราะห์ทำงานน้อยลง และส่งผลให้ตัดสินใจไม่ได้!

2. ความเครียดทำให้สมองปล่อยสารเคมีที่รบกวนการคิด

• งานวิจัยของ Arnsten (2009) พบว่าเมื่อเราตกอยู่ในภาวะความเครียด ระดับสารเคมีในสมองเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้สมองควบคุมอารมณ์และความคิดได้แย่ลง โดยเฉพาะ…
• Prefrontal Cortex (PFC) – สมองส่วนนี้ช่วยให้เราตัดสินใจและวางแผน แต่พอเครียด PFC จะทำงานช้าลง ทำให้ตัดสินใจไม่ได้!
• Amygdala – ศูนย์ควบคุมอารมณ์ของสมองจะทำงานหนักขึ้น ส่งผลให้คุณรู้สึกกังวลและวิตกกังวลมากกว่าปกติ
• Hippocampus – ส่วนของสมองที่เกี่ยวข้องกับความจำและการเรียนรู้ จะได้รับผลกระทบจนทำให้เราจำสิ่งสำคัญไม่ได้!

3.งานที่มากเกินไปทำให้สมอง ‘Overload’

เมื่องานที่ต้องทำมีมากเกินไป สมองของเราต้องประมวลผลข้อมูลจำนวนมาก ทำให้เกิดอาการ Decision Fatigue หรือ ความล้าในการตัดสินใจ ซึ่งเป็นภาวะที่สมองรู้สึกเหนื่อยและไม่อยากเลือกอะไรเลย ผลก็คือ เราอาจจะเลื่อนงานออกไปเรื่อย ๆ หรือเลือกทำงานง่าย ๆ แทน

4.ทำไมคุณอยากดู TikTok แทนการทำงาน?

อีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้คุณอยากดู TikTok หรือเสพสื่อออนไลน์แทนการทำงาน เกิดจากกลไก Instant Gratification หรือ “รางวัลทันที” ของสมอง

• TikTok ถูกออกแบบมาให้ดึงดูดสมอง ด้วยวิดีโอสั้น ๆ ที่ให้ความบันเทิงทันที ทำให้สมองหลั่ง โดพามีน (Dopamine) ซึ่งเป็นสารแห่งความสุขออกมาอย่างรวดเร็ว และทำให้เราติดพฤติกรรมการเลื่อนดูวิดีโอแบบต่อเนื่อง
• ในขณะที่การทำงานต้องใช้พลังสมองเยอะ และไม่ได้ให้รางวัลทันทีแบบเดียวกัน สมองที่อยู่ในภาวะเครียดจึงเลือกสิ่งที่ให้ความสุขได้ง่ายกว่า จึงทำให้คุณอยากดู TikTok มากกว่าการทำงาน!
• งานวิจัยยังพบว่า การเลื่อนโซเชียลมีเดียเป็นเวลานาน ลดประสิทธิภาพการตัดสินใจ และ ลดความสามารถในการโฟกัส ซึ่งเป็นเหตุผลว่าทำไมหลังจากดู TikTok นาน ๆ คุณจะรู้สึกว่างานยากขึ้นกว่าเดิม!

นี่คือเหตุผลว่าทำไมเวลาเครียดมาก ๆ เราถึงรู้สึกเหมือน ‘สมองล้มเหลว’ และทำอะไรไม่เป็นชิ้นเป็นอัน!

ลองสังเกตพฤติกรรมของคุณวันนี้ แล้วดูว่าคุณติด “รางวัลทันที” มากเกินไปหรือเปล่า!

แล้วคุณเคยเจอโมเมนต์แบบนี้ไหม? คิดงานไม่ออก แต่ดู TikTok ได้เป็นชั่วโมง! 😆 แชร์ประสบการณ์ของคุณในคอมเมนต์เลย!