ทำไมบางคนถึงชอบพูดถึงความสำเร็จของตัวเอง? เหตุผลที่คุณอาจไม่เคยรู้

คุณเคยพบเจอคนที่ชอบพูดถึงความสำเร็จของตัวเองซ้ำ ๆ หรือเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นในทางที่ทำให้ตัวเองดูเหนือกว่าไหม? เช่น พูดถึงรายได้ การเลื่อนตำแหน่ง การซื้อของแพง หรือสิ่งที่แสดงถึงความสำเร็จในชีวิต แม้ในบางครั้งเราจะยินดีไปกับพวกเขา แต่บ่อยครั้งพฤติกรรมนี้อาจทำให้เรารู้สึกอึดอัด โดยเฉพาะหากพวกเขาเน้นย้ำซ้ำ ๆ และดูเหมือนจะไม่สนใจความรู้สึกหรือสถานการณ์ของเรา

Narcissistic Personality Traits คืออะไร?

Narcissistic Personality Traits หมายถึงลักษณะบุคลิกภาพที่มีองค์ประกอบของการหลงตัวเอง ซึ่งไม่ได้ถึงขั้นผิดปกติ (ไม่ใช่ Narcissistic Personality Disorder – NPD) แต่สะท้อนถึงลักษณะเด่นบางประการ เช่น:

• ชอบแสดงให้เห็นว่าตัวเองเหนือกว่า
• ต้องการคำชื่นชมและการยอมรับจากผู้อื่น
• มุ่งเน้นเรื่องของตัวเอง และมองข้ามความรู้สึกหรือปัญหาของผู้อื่น

ลักษณะเด่นของบุคลิกภาพที่เกี่ยวข้องกับการพูดถึงความสำเร็จ

• ต้องการคำชื่นชม (Need for Admiration):
  คนที่มีลักษณะนี้มักพยายามเล่าถึงความสำเร็จหรือสิ่งที่ทำได้ดีเพื่อรับคำชมและยืนยันตัวตนของตัวเอง
• การขาดความเห็นใจ (Lack of Empathy):
  มักไม่สนใจหรือมองข้ามความรู้สึกของคู่สนทนา เช่น พูดถึงความร่ำรวยของตัวเองโดยไม่สนใจว่าคนฟังกำลังเผชิญปัญหาทางการเงิน
• เปรียบเทียบเพื่อเหนือกว่า (Superiority):
  การพูดถึงความสำเร็จมักเชื่อมโยงกับการเปรียบเทียบเพื่อให้ตัวเองดูโดดเด่น เช่น เล่าว่า “ฉันได้เงินโบนัสเยอะที่สุดในทีม”
• การสร้างภาพลักษณ์ (Image-Building):
  ใช้ความสำเร็จเป็นเครื่องมือในการสร้างภาพลักษณ์ให้ผู้อื่นมองว่าตนเองมีคุณค่าและเป็นที่ยอมรับ

---

พฤติกรรมเหล่านี้อาจไม่ได้เกิดจากความตั้งใจที่จะโอ้อวดเสมอไป แต่มีรากฐานลึก ๆ ทางจิตวิทยาและสังคมที่ผลักดันให้พวกเขาแสดงออกเช่นนั้น เราจะมาวิเคราะห์เหตุผลที่อยู่เบื้องหลัง และพฤติกรรมที่มักพบในชีวิตประจำวัน พร้อมทั้งแนวทางรับมือกับสถานการณ์นี้

---

1. พฤติกรรมที่พบได้บ่อยในชีวิตประจำวัน

พฤติกรรมการพูดถึงความสำเร็จของตัวเองมักแสดงออกในรูปแบบที่เราเห็นได้บ่อย เช่น:

• พูดถึงการเงินหรือสิ่งของมีค่า: “ฉันเพิ่งซื้อรถใหม่มา รุ่นนี้แพงมากเลยนะ”
• เล่าเรื่องความสำเร็จในการทำงาน: “ฉันได้รับคำชมจากหัวหน้าว่าโปรเจกต์ของฉันดีมาก”
• การเปรียบเทียบสถานะ: “เพื่อนคนอื่นยังไม่มีบ้านเลย แต่ฉันซื้อบ้านพร้อมเฟอร์นิเจอร์ครบแล้ว”

แม้บางครั้งการเล่าเรื่องเหล่านี้จะเริ่มต้นจากความภูมิใจส่วนตัว แต่หากพูดซ้ำ ๆ หรือเน้นย้ำมากเกินไป อาจถูกมองว่าเป็นการโอ้อวด และในบางกรณี พฤติกรรมนี้อาจมีเป้าหมายเพื่อทำให้คู่สนทนารู้สึกด้อยกว่า

---

2. การชอบเปรียบเทียบเกี่ยวข้องกับการพูดถึงความสำเร็จของตัวเองอย่างไร?

พฤติกรรมการเปรียบเทียบ เป็นหัวใจสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการพูดถึงความสำเร็จของตัวเอง เพราะการเปรียบเทียบช่วยให้คนเหล่านี้รู้สึกมั่นคงหรือยกระดับตัวเองในสถานการณ์หนึ่ง ๆ

2.1 การเปรียบเทียบเพื่อยกระดับตนเอง (Upward Comparison)

คนที่พูดถึงความสำเร็จของตัวเองมักพยายามสร้างภาพลักษณ์ว่าตนเองอยู่ในสถานะที่เหนือกว่า เช่น:

• “ตอนนี้ฉันมีเงินเก็บมากพอที่จะลงทุนในอสังหาริมทรัพย์แล้ว”
• “รายได้ฉันเพิ่มขึ้นจากปีที่แล้วอีกสองเท่า”

2.2 การเปรียบเทียบเชิงปกป้องตัวเอง (Downward Comparison)

ในบางกรณี พวกเขาอาจเล่าเรื่องความสำเร็จเพื่อปกป้องความรู้สึกของตัวเอง เช่น การเปรียบเทียบกับคนที่ด้อยกว่า เพื่อทำให้ตนเองรู้สึกดีขึ้น:

• “โชคดีที่ฉันไม่ลำบากเหมือนคนอื่น ยังพอมีเงินใช้สบาย ๆ”

---

3. เหตุผลที่คนพูดถึงความสำเร็จของตัวเองบ่อย ๆ

3.1 ความต้องการการยอมรับ (Need for Validation)

การเล่าความสำเร็จของตัวเองมักเป็นวิธีที่คนใช้เพื่อแสวงหาคำชมและการยอมรับจากคนรอบข้าง เช่น:

• การพูดถึงโบนัสก้อนใหญ่ที่ได้รับ
• การอวดสิ่งของแพง ๆ ที่ซื้อมา

3.2 การสร้างตัวตนทางสังคม (Social Identity)

คนเหล่านี้มักใช้เรื่องราวความสำเร็จเป็นเครื่องมือสร้างภาพลักษณ์ในสังคม เช่น การเล่าว่าตนมีความสามารถหรือมีฐานะที่มั่นคง

3.3 ความไม่มั่นคงในตัวเอง (Insecurity)

การพูดถึงความสำเร็จบ่อยครั้งอาจสะท้อนถึงความไม่มั่นคงในตัวเอง พวกเขาอาจรู้สึกว่าจำเป็นต้องย้ำเตือนตัวเองและผู้อื่นว่าพวกเขามีคุณค่า

3.4 ความกลัวการถูกมองข้าม (Fear of Being Overlooked)

ความกลัวที่จะไม่ได้รับความสนใจหรือถูกมองว่าไม่มีตัวตน อาจผลักดันให้พวกเขาเล่าเรื่องราวของตัวเองซ้ำ ๆ

---

4. พฤติกรรมที่แสดงออกและสิ่งที่ซ่อนอยู่

4.1 พูดวนซ้ำเพื่อย้ำความสำคัญของตัวเอง

พวกเขาอาจพูดถึงเรื่องเดิมซ้ำ ๆ เช่น ความสำเร็จทางการเงิน หรือการเลื่อนตำแหน่ง เพื่อให้คู่สนทนาจดจำว่าพวกเขา “เหนือกว่า”

4.2 ไม่สนใจปัญหาของผู้อื่น (Lack of Empathy)

คนที่เน้นเล่าถึงตัวเองมักไม่สนใจว่าคู่สนทนากำลังเผชิญปัญหาอะไร เช่น แม้คุณจะมีปัญหาการเงิน แต่พวกเขายังเล่าถึงความร่ำรวยของตัวเองโดยไม่สนใจ

4.3 การทำเรื่องที่ไม่สมเหตุสมผลเพื่อตอบโจทย์นี้

บางคนอาจใช้เงินซื้อของฟุ่มเฟือยหรือทำสิ่งที่เกินตัว เพื่อสร้างภาพลักษณ์ว่าตนมีฐานะที่ดี แม้สิ่งนั้นจะไม่จำเป็นหรือสมเหตุสมผลก็ตาม

---

เกิดเรื่องแบบนี้เพราะอะไร?

พฤติกรรมการพูดถึงความสำเร็จของตัวเองซ้ำ ๆ หรือการเปรียบเทียบเพื่อยกระดับตัวเอง เกิดจากปัจจัยหลากหลาย ทั้งในแง่จิตวิทยา สังคม และประสบการณ์ส่วนตัว ดังนี้:

1. ปัจจัยที่ทำให้เกิดพฤติกรรมนี้

1.1 ความไม่มั่นคงในตัวเอง (Insecurity)

• คนที่ขาดความมั่นใจในตัวเองมักใช้การพูดถึงความสำเร็จเป็นวิธีการยืนยันตัวเองและสร้างภาพลักษณ์ว่า “ฉันมีคุณค่า”
• การเล่าความสำเร็จซ้ำ ๆ เป็นการเติมเต็มช่องว่างทางจิตใจที่อาจเกิดจากความรู้สึกด้อยกว่าในบางแง่มุม

1.2 การสร้างภาพลักษณ์ในสังคม (Social Identity)

• ในสังคมที่ยกย่องความสำเร็จด้านการเงินและสถานะทางสังคม คนเหล่านี้รู้สึกว่าการแสดงออกถึงความมั่งคั่งและความสามารถจะทำให้พวกเขาได้รับการยอมรับและชื่นชมจากคนรอบข้าง

1.3 แรงกดดันทางสังคม (Social Pressure)

• สังคมที่แข่งขันกันสูง เช่น การทำงานที่เปรียบเทียบตำแหน่งหรือรายได้ มักกระตุ้นให้คนต้องแสดงออกเพื่อพิสูจน์ว่าตนเองไม่ด้อยกว่าใคร

1.4 การเลี้ยงดูในวัยเด็ก (Parenting Style)

• เด็กที่เติบโตมาในครอบครัวที่มีการเปรียบเทียบ เช่น “พี่เก่งกว่า” หรือ “ลูกคนอื่นเรียนเก่งกว่า” อาจซึมซับพฤติกรรมนี้และใช้การพูดถึงความสำเร็จเป็นกลไกปกป้องตัวเอง

1.5 ขาดความเข้าใจผู้อื่น (Lack of Empathy)

• คนที่สนใจแต่ความสำเร็จของตัวเองมักมองข้ามความรู้สึกหรือปัญหาของคนรอบข้าง เพราะจดจ่อกับการรักษาภาพลักษณ์ของตัวเอง

---

2. ข้อดีของพฤติกรรมนี้

แม้พฤติกรรมดังกล่าวอาจดูน่ารำคาญในบางสถานการณ์ แต่ก็มีข้อดีที่อาจส่งผลในทางบวก ดังนี้:

2.1 สร้างแรงบันดาลใจให้ผู้อื่น

• การเล่าความสำเร็จในเชิงบวก อาจกระตุ้นให้คนรอบข้างมีเป้าหมายหรือแรงจูงใจในการพัฒนาตัวเอง

2.2 เพิ่มความภูมิใจในตัวเอง

• การเล่าถึงสิ่งที่ตัวเองทำได้ดีช่วยเสริมความมั่นใจและลดความรู้สึกด้อยค่าในตัวเอง

2.3 แสดงให้เห็นถึงความพยายามและความสำเร็จ

• การแชร์เรื่องราวของตัวเองในทางสร้างสรรค์ อาจเป็นตัวอย่างให้คนอื่นเห็นคุณค่าของการทำงานหนัก

2.4 เป็นการเปิดโอกาสสร้างเครือข่ายสังคม (Networking)

• การพูดถึงความสำเร็จ เช่น ธุรกิจ การลงทุน หรือการทำงาน อาจช่วยสร้างความสัมพันธ์กับคนที่มีความสนใจคล้ายกัน

---

3. ข้อเสียของพฤติกรรมนี้

พฤติกรรมดังกล่าวเมื่อแสดงออกในลักษณะที่มากเกินไป หรือเน้นลดคุณค่าของคนอื่น อาจส่งผลเสียทั้งต่อตัวผู้กระทำและความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ดังนี้:

3.1 ทำให้คนรอบข้างรู้สึกอึดอัด

• การพูดถึงความสำเร็จซ้ำ ๆ หรือเปรียบเทียบในทางที่ทำให้ผู้อื่นด้อยกว่า อาจทำให้คนรอบข้างรู้สึกถูกลดทอนคุณค่า

3.2 สร้างความตึงเครียดในความสัมพันธ์

• คนที่มุ่งเน้นแต่เรื่องของตัวเองมักขาดการเชื่อมโยงทางอารมณ์กับคู่สนทนา ซึ่งอาจส่งผลให้ความสัมพันธ์เสื่อมถอย

3.3 ถูกมองว่าเป็นคนโอ้อวด (Bragging)

• หากพูดถึงความสำเร็จมากเกินไปโดยไม่มีความสมดุล อาจถูกมองว่าเป็นคนหยิ่งยโสหรือไม่จริงใจ

3.4 ขาดการรับรู้ความรู้สึกของผู้อื่น (Lack of Empathy)

• การมุ่งพูดถึงตัวเองโดยไม่สนใจปัญหาหรือความยากลำบากของคู่สนทนา อาจทำให้คนอื่นรู้สึกว่าไม่ได้รับการใส่ใจ

3.5 ส่งผลต่อสุขภาพจิตในระยะยาว

• คนที่ต้องแสดงออกเพื่อรักษาภาพลักษณ์ของตัวเองตลอดเวลา อาจเผชิญความเครียดหรือความกดดันที่สะสม

---

พฤติกรรมการพูดถึงความสำเร็จของตัวเองและการเปรียบเทียบเป็นสิ่งที่มีทั้งด้านบวกและลบ ขึ้นอยู่กับเจตนาและวิธีการแสดงออก แม้บางคนอาจทำไปเพื่อเติมเต็มความมั่นคงในจิตใจ แต่ในบางกรณีอาจส่งผลกระทบเชิงลบต่อความสัมพันธ์และการมองเห็นคุณค่าของคนรอบข้าง

สิ่งสำคัญคือการเข้าใจว่าพฤติกรรมนี้เกิดจากอะไร และเรียนรู้ที่จะปรับวิธีการสื่อสารหรือการรับมือ เพื่อรักษาความสัมพันธ์ในทางที่สร้างสรรค์ โดยเน้นการแสดงออกที่เหมาะสมและให้ความสำคัญกับความรู้สึกของทั้งสองฝ่ายอย่างเท่าเทียมครับ!